Hoài nghi về hòa đàm Nga – Ukraine sau loạt vụ tập kích
9 min readHơn hai tuần sau cuộc đàm phán không như kỳ vọng ở Istanbul tháng trước, Nga và Ukraine quyết định gặp nhau trực tiếp một lần nữa trong nỗ lực tìm giải pháp chấm dứt xung đột. Hai phái đoàn sẽ đàm phán trực tiếp tại Cung điện Ciragan ở thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ hôm nay.
Trong cuộc gặp hôm 16/5, Kiev cho biết Nga và Ukraine đã đồng ý trao đổi các điều kiện của họ về lệnh ngừng bắn cho vòng đàm phán kế tiếp. Ukraine thông báo đã trình bày đề xuất của họ vào tuần trước, trong khi Nga cho đến nay vẫn chưa gửi danh sách những điều kiện cho lệnh ngừng bắn.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội tuần trước, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết phái đoàn nước này sẽ trình bày trực tiếp những đề xuất cho Ukraine trong cuộc gặp ngày 2/6.
“Để cuộc gặp có kết quả, chương trình của nó phải rõ ràng và các cuộc đàm phán cần được chuẩn bị đúng cách”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết trên mạng xã hội ngày 30/5, sau khi tiếp Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ tại Kiev.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: NBC News
Dù hai bên sẽ tiếp tục đàm phán trực tiếp để tìm cách tháo gỡ cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm, giới quan sát cho rằng cuộc gặp ở Istanbul hôm nay khó mang lại nền hòa bình lâu dài như nhiều người mong đợi. Họ cho rằng những tuyên bố của giới lãnh đạo Nga và Ukraine gần đây cho thấy lập trường của hai bên vẫn còn nhiều khác biệt.
Phát biểu sau cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 19/5, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhắc lại phải loại bỏ “nguyên nhân gốc rễ” của xung đột.
Nguyên nhân gốc rễ được cho là những mục tiêu Nga đã tuyên bố khi bắt đầu chiến dịch, gồm “phi quân sự hóa, phi phát xít hóa” Ukraine, bảo vệ cộng đồng nói tiếng Nga ở vùng Donbass, chống lại sự mở rộng của NATO về phía đông và bảo đảm trạng thái trung lập của Kiev. Gần đây, Nga cũng yêu cầu Ukraine phải chấp nhận từ bỏ các lãnh thổ mà Moskva đã sáp nhập.
Tuy nhiên, Ukraine lâu nay bác bỏ những yêu cầu về lãnh thổ, xem việc chấp nhận chúng về cơ bản đồng nghĩa với đầu hàng Nga. Tổng thống Zelensky cũng nhiều lần nêu rõ lập trường đàm phán, trong đó yêu cầu ngừng giao tranh ngay lập tức để tạo thuận lợi cho đàm phán.
“Đầu tiên, ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện. Thứ hai, thả tù nhân. Thứ ba, trả lại trẻ em”, ông viết trên mạng xã hội tối 1/6, đề cập tới những đứa trẻ Ukraine phải sơ tán vì giao tranh.
Sale Sốc –> https://s.shopee.vn/3fqvsOq9J4Lãnh đạo Ukraine cũng kêu gọi các bên thảo luận về cuộc đối thoại trực tiếp giữa ông và Tổng thống Putin. “Chỉ có các lãnh đạo mới có thể giải quyết được những vấn đề chính”, ông nói.
Nhưng Điện Kremlin đã nhiều lần phản đối đề nghị đó, nói rằng cuộc gặp giữa hai tổng thống chỉ có thể diễn ra sau khi hai phái đoàn đạt được thỏa thuận sâu rộng hơn trong các cuộc đàm phán. Nga đã đặt câu hỏi về tính chính danh của ông Zelensky, khi nhiệm kỳ thực tế của lãnh đạo Ukraine đã kết thúc vào tháng 5/2024. Tuy nhiên, do đang thực thi thiết quân luật và bối cảnh thời chiến, Ukraine phải trì hoãn cuộc bầu cử tổng thống mới.
Một yếu tố khác có thể làm tổn hại triển vọng đạt thỏa thuận giữa Ukraine và Nga là những diễn biến trên chiến trường gần đây. Một ngày trước cuộc đàm phán vòng hai, Nga và Ukraine tiếp tục triển khai các cuộc tấn công dữ dội nhắm vào nhau.
Tên lửa Iskander-M tấn công loạt cơ sở UAV Ukraine trong video công bố hôm 1/6. Video: BQP Nga
Giới chức Ukraine ngày 1/6 tuyên bố đã phá hủy 40 máy bay chiến lược của Nga, gồm oanh tạc cơ Tu-22M3 và Tu-95MS, cùng phi cơ cảnh báo sớm A-50, trong loạt vụ tấn công sân bay chiến lược Nga. Cơ quan an ninh Ukraine cho biết kế hoạch tấn công được chuẩn bị trong 18 tháng, gồm việc đưa máy bay không người lái tới Nga và sau đó triển khai chúng từ container gần các sân bay, khiến lực lượng Nga không kịp trở tay.
Đây được coi là đòn giáng nặng nề nhất vào phi đội máy bay ném bom tầm xa của Nga kể từ khi xung đột nổ ra, theo Justin Bronk, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI).
Sale Sốc –> https://s.shopee.vn/1VltjOCHfKNhiều blogger ủng hộ Điện Kremlin đã mô tả cuộc tấn công loạt sân bay quân sự là “trận Trân Châu Cảng của Nga”, kêu gọi chính phủ tung đòn trả đũa mạnh mẽ, thậm chí không loại trừ phương án sử dụng vũ khí hạt nhân.
“Chúng tôi hy vọng Nga sẽ đáp trả giống như phản ứng của Mỹ đối với vụ tấn công Trân Câu Cảng hoặc thậm chí quyết liệt hơn”, blogger quân sự Roman Alekhin nói.
Vụ tấn công xảy ra cùng ngày ba cây cầu đường sắt và đường bộ ở tỉnh Bryansk và Kursk của Nga, giáp biên giới với Ukraine, bị đánh sập, khiến ít nhất 7 người chết, 69 người bị thương. Ủy ban Điều tra Liên bang Nga sau đó khẳng định các vụ sập cầu đều do thuốc nổ, gọi đây là “những vụ tấn công khủng bố”.
Đại sứ Nga Rodion Miroshnik ngày 1/6 chỉ trích Ukraine đang “gây bất ổn” trước vòng đàm phán mới bằng các cuộc tập kích mới vào Nga. “Nếu một bên thực sự muốn tìm giải pháp hòa bình, họ sẽ kiềm chế những hành động như vậy”, ông Miroshnik nói.
Cuộc tập kích tên lửa vào thao trường Ukraine trong video công bố hôm 1/6. Video: Zvezda
Tuy nhiên, đêm 31/5, Nga cũng đã tiến hành cuộc tấn công UAV lớn nhất từ trước tới nay, khi phóng 472 UAV tự sát tầm xa nhằm vào các mục tiêu ở Ukraine. Nga gần đây nhiều lần “dội mưa lửa” vào nhiều thành phố ở Ukraine. Cuộc tập kích vào vùng Kharkov đầu tuần trước đã gây thương vong, cũng như phá hủy một doanh nghiệp và một nhà kho.
Sale Sốc –> https://s.shopee.vn/6AXrGbV3G5Quân đội Nga cũng có thêm bước tiến trên bộ, đặc biệt ở vùng Sumy, đông bắc Ukraine, nơi ông Putin ra lệnh cho lực lượng nước này thiết lập “vùng đệm” dọc biên giới.
Các nhà phân tích cho hay những diễn biến căng thẳng trên chiến trường có thể tác động tiêu cực tới cuộc đàm phán tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine.
Ivana Kottasova, bình luận viên của CNN, cảnh báo vòng đàm phán hai khó đạt kết quả kỳ vọng, khi nhận định đây dường như chỉ là cách mà Ukraine và Nga không muốn làm ông Trump phật lòng trong nỗ lực chấm dứt xung đột.
Ông Trump đã tăng sức ép để Kiev ngồi vào bàn đàm phán với Moskva, đe dọa rút khỏi nỗ lực thúc đẩy chấm dứt xung đột và cắt viện trợ Mỹ nếu Kiev không hợp tác. Lãnh đạo Mỹ không loại trừ khả năng áp thêm lệnh trừng phạt Nga, dù thừa nhận chúng có thể gây nguy hiểm cho triển vọng đạt thỏa thuận.
Nhiều nhà phân tích trước đó cảnh báo nếu đứng trước viễn cảnh hai bên không thể đạt thỏa thuận sau nhiều vòng đàm phán, ông Trump và đội ngũ của mình có thể chỉ đơn giản chọn rút lui để tập trung cho các ưu tiên khác của Mỹ.
“Rõ ràng là cả Moskva và Kiev đều không thực sự muốn nói chuyện với nhau và không có nhiều kỳ vọng về tiến triển thực chất trong cuộc gặp hôm nay. Họ có khả năng muốn gặp nhau chỉ để khiến ông Trump tiếp tục quan tâm tới cuộc xung đột này”, Kottasova cho hay.
Sale Sốc –> https://s.shopee.vn/4fj1zltWfzThùy Lâm (Theo CNN, TASS, AFP, WSJ, WP)
Nguồn: vnexpress.net Thứ hai, 2/6/2025, 13:42 (GMT+7)
